Υδάτινες εμπειρίες, γραφικά χωριά και σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι δημιουργούν ένα ενδιαφέρον μωσαϊκό παράδοσης και πολιτισμού.
Πρωτεύουσα της περιφερειακής ενότητας είναι η Έδεσσα, η πόλη του νερού, με τον ποταμό Εδεσσαίο να τη διατρέχει και τους περίφημους καταρράκτες να συνθέτουν ένα αναπάντεχα όμορφο σκηνικό στο ανατολικό άκρο.
Το υδάτινο στοιχείο, σε συνδυασμό με την πλούσια βιομηχανική κληρονομιά της Έδεσσας, έδωσαν την ιδέα για τη δημιουργία του Υπαίθριου Μουσείου Νερού, ενός πρωτότυπου αστικού συμπλέγματος που περιλαμβάνει αναστηλωμένες βιοτεχνίες, βιομηχανίες και τεχνητά κανάλια, μέσα σε ένα τοπίο πλούσιας βλάστησης.
Η πιο γραφική συνοικία της Έδεσσας είναι το Βαρόσι, με παλιά αρχοντικά που θα σας μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή. Σε αυτή την πλευρά της πόλης βρίσκονται και μερικές από τις σημαντικότερες βυζαντινές εκκλησίες, όπως είναι ο ναός Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και η Παλιά Μητρόπολη με τις εξαιρετικές τοιχογραφίες.
Αξίζει μια επίσκεψη στο Μουσείο Γέσιου (τηλ. 23810-20013), με μια πρωτότυπη αφήγηση που παρουσιάζει την πορεία του Μακεδονικού Αγώνα μέσα από σύγχρονο πρίσμα. Λίγο έξω από την πόλη βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος του Λόγγου, με υπολείμματα της Αρχαίας Έδεσσας.
Στην ανατολική πλευρά της Πέλλας, στους νότιους πρόποδες του Πάικου, βρίσκονται τα Γιαννιτσά, με τον εντυπωσιακό Πύργο του Ρολογιού και το μαυσωλείο του μπέη και στρατηλάτη Γαζή Εβρενός, που θεωρείται ότι συνέβαλε στην επικράτηση των Οθωμανών στη Μακεδονία. Νοτιότερα, στις όχθες του Λουδία, ο Ναυτικός Όμιλος Γιαννιτσών προωθεί την αθλητική κουλτούρα μέσα από την κωπηλασία και το κανό-καγιάκ.
Οι οικισμοί της Πέλλας και της Νέας Πέλλας είναι μικροί, κουβαλούν όμως τεράστια ιστορία αφού εδώ βρισκόταν η αρχαία Πέλλα, πρωτεύουσα του Μακεδονικού Βασιλείου μετά τις Αιγές, όπου γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος. Η πόλη άνθισε την ελληνιστική περίοδο, μέχρι την ήττα των Μακεδόνων από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ. Περάστε από το Αρχαιολογικό Μουσείο (τηλ. 23820-31160) και από τον αρχαιολογικό χώρο, με τα υπολείμματα από το αχανές ανάκτορο, το ιερό της Αφροδίτης και τα υπόλοιπα σπουδαία μνημεία της αρχαίας Πέλλας.
Τέλος, στο βόρειο κομμάτι της περιφερειακής ενότητας Πέλλας, πάνω από τη λίμνη Βεγορίτιδα, βρίσκεται ο Παλαιός Άγιος Αθανάσιος (1.200 μ.), ένα από τα πιο φημισμένα ορεινά χωριά της Μακεδονίας που δέχεται πάμπολλους επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Είναι γραφικός και οργανωμένος, με ξενώνες και παραδοσιακές ταβέρνες. Τον χειμώνα οι θερμοκρασίες είναι εξαιρετικά χαμηλές, αγγίζοντας ακόμα και τους -15°C.
