Επισκεφτείτε το Ηράκλειο για να γνωρίσετε την πρωτεύουσα της Κρήτης, με την τεράστια πολιτιστική παρακαταθήκη, που από τους Μινωίτες και τους Ρωμαίους πέρασε σε Βυζαντινούς, Άραβες, Ενετούς και Οθωμανούς. Τα ανάκτορα της Κνωσού και της Φαιστού, οι τάφοι των Καζαντζάκηδων στον προμαχώνα Μαρτινέγκο, τα Μάταλα με τις λαξευμένες σπηλιές, τα χωριά της Μεσαράς, τα φαράγγια και τα κρασιά της ζώνης ΠΟΠ Πεζά κάνουν το Ηράκλειο προορισμό από τους λίγους.
Τι να κάνετε
• Χάνδακας, Candia, Μεγάλο Κάστρο ή απλώς Ηράκλειο. Τα διαφορετικά ονόματα της μεγαλύτερης πόλης της Κρήτης αποδεικνύουν τις πολλές ζωές της, άλλοτε με τους Άραβες, άλλοτε με τους Ενετούς, άλλοτε με τους Οθωμανούς. Το σημερινό Ηράκλειο είναι μια ζωντανή πόλη, με το θαλασσοφρούριο Κούλες, τους καθεδρικούς ναούς του Αγίου Τίτου και του Αγίου Μηνά, την ενετική Λότζια, την κρήνη Μοροζίνι με τα λιοντάρια και την Πύλη του Παντοκράτορα, γνωστή και ως Χανιόπορτα, τον Λάκκο, που πλέον είναι μια γειτονιά με νοσταλγικά καφενεία, αλλά κάποτε αποτελούσε την πλέον κακόφημη συνοικία της πόλης. Στον προμαχώνα Μαρτινέγκο βρίσκεται θαμμένος ο μεγάλος Καστρινός, Νίκος Καζαντζάκης, με τη δεύτερη γυναίκα του, Ελένη. Στο ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου (τηλ. 28102-79000), που στεγάζεται σε κτίριο του Πάτροκλου Καραντινού, φιλοξενείται η μεγαλύτερη συλλογή μινωικών αρχαιοτήτων, με γνωστότερο έκθεμα τον Δίσκο της Φαιστού. Εξαιρετικό είναι και το Ιστορικό Μουσείο (τηλ. 28102-83219), που στεγάζεται στην οικία Καλοκαιρινού με τις οροφογραφίες από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, το οποίο παρουσιάζει την ιστορία της Κρήτης από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους έως τον 20ό αιώνα.
• Ένα τέταρτο απέχει από το Ηράκλειο το μινωικό ανάκτορο της Κνωσού (τηλ. 28102-31940), σύμβολο του αρχαίου κρητικού κόσμου. Η Κνωσός ανακαλύφθηκε από τον αρχαιοδίφη Μίνωα Καλοκαιρινό, αλλά ανασκάφηκε συστηματικά από τον αρχαιολόγο Άρθουρ Έβανς και την ομάδα του, πριν και μετά τον Α΄ Π.Π. Με στόχο όχι απλώς να αποκαλύψει αλλά και να αναπαραστήσει το μινωικό ανάκτορο, ο Έβανς άφησε ιστορία με την ανασκαφική του προσέγγιση, συγκεντρώνοντας επαίνους, αλλά και κριτική. Θα δείτε τη λεγόμενη Αίθουσα του Θρόνου, το Ιερό των Διπλών Πελέκεων, το Μεγάλο Κλι[1]μακοστάσιο και τα υπόλοιπα μνημεία.
• Έτερο σπουδαίο μινωικό ανάκτορο είναι η Φαιστός (τηλ. 28920-42315), η σπουδαιότερη μινωική δύναμη της νότιας Κρήτης, στην κοιλάδα της Μεσαράς, μια περιοχή όπου θα ανακαλύψετε μια άλλη Κρήτη. Εδώ θα δείτε απέραντες καλλιέργειες, απαλούς πράσινους λόφους, χωριά στο χρώμα της άμμου, όπως ο Σίβας και ο Κουσές. Θα ακούσετε, δε, ονόματα που θα σας ταξιδέψουν σε άλλες εποχές, όπως είναι το χωριό της Πόμπιας, με την ονομασία να προέρχεται από την Πομπηία της νότιας Ιταλίας. Το Τυμπάκι και οι Μοίρες είναι οι δύο κωμοπόλεις, που θα σας εξυπηρετήσουν για αγορές, καφέ και φαγητό.
• Αν αγαπάτε την άθληση και θέλετε να γνωρίσετε την κρητική φύση, μπορείτε να κάνετε canyoning, δηλαδή κατάβαση φαραγγιού. Το Ηράκλειο έχει εξαιρετικά φαράγγια, για αρχάριους και έμπειρους καταρριχητές, όπως είναι το φαράγγι της Παναγιάς που ξεκινάει κάτω από το χωριό Καλάμι και καταλήγει στην Παναγία Κεραλιμενιώτισσα (βαθμός δυσκολίας 2 στα 6/χρόνος 2 ώρες) ή το απαιτητικό φαράγγι της Άρβης, που ξεκινάει νότια του χωριού Αμιράς και καταλήγει στο χωριό Άρβη (βαθμός δυσκολίας 5,5 στα 6/χρόνος 3 ώρες). Απαραίτητοι ο τεχνικός εξοπλισμός και ο οδηγός. Πληροφορίες στο Canyoning Crete, τηλ. 6973-042802. Εξίσου ενδιαφέρον είναι το πεζοπορικό μονοπάτι Ε4 που διασχίζει το οροπέδιο της Νίδας και το δάσος του Ρούβα, προσφέροντας καταπληκτική θέα στο μεγαλύτερο πρινοδάσος στην Κρήτη. Συνδυάζεται επίσης με κατάβαση του φαραγγιού του Ρούβα, που θεωρείται το σημαντικότερο στο νομό Ηρακλείου.
• Βουτήξτε στα Μάταλα, την παραλία που έκανε την Κρήτη γνωστή στα πέρατα του κόσμου, με τις λαξευμένες σπηλιές στους βράχους και την ατμόσφαιρα της δεκαετίας του 1960 να διατηρείται μέχρι σήμερα. Αγαπημένη είναι και η παραλία του Κομμού, ενώ λιγότερο τουριστικός είναι ο Αφραθιάς. Εξαιρετική η παραλία στο Αγιοφάραγγο, στο νοτιότερο σημείο της Κρήτης. Στη βόρεια ακτογραμμή, για σύντομες βουτιές κοντά στην πόλη του Ηρακλείου, ρίξτε μια ματιά στην Αμμουδάρα, τον Καρτερός και την παραλία Αρίνα.
Μη χάσετε
• Το Μουσείο Καζαντζάκη (τηλ. 28107-41689), στο χωριό Μυρτιά, 16 χλμ. νοτιοανατολικά του Ηρακλείου, είναι αφιερωμένο στον μεγάλο Ηρακλειώτη που άφησε, όσο λίγοι, τη σφραγίδα του στα ελληνικά γράμματα. Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Κάστρο της –κατεχόμενης από τους Οθωμανούς– Κρήτης, σε μια εποχή με κοσμοϊστορικές πολιτικές αλλαγές, που τον επηρέασε βαθιά. Στη Μυρτιά, απ’ όπου καταγόταν ο πατέρας του, έχει δημιουργηθεί ένα μουσείο-κόσμημα με τεκμηριωμένη ιστορική αφήγηση για τον άνθρωπο και τον συγγραφέα Καζαντζάκη, με βιβλία και αντικείμενα από τη ζωή του.
INFO
Στην περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου υπάρχουν οι ζώνες ΠΟΠ Πεζά, ΠΟΠ Αρχάνες και ΠΟΠ Δαφνές, με πιο ανεπτυγμένη την πρώτη, στην οποία παράγονται λευκά κρασιά από ποικιλία Βηλάνα και κόκκινα από Κοτσιφάλι και Μαντηλάρι (Μανδηλαριά). Η Ένωση Πεζών, στην οποία συμμετέχουν περί τους 3.000 παραγωγούς, δραστηριοποιείται από το 1933, ενώ στην περιοχή λειτουργούν και επισκέψιμα οινοποιεία.
INFO
Το Ηράκλειο με την εξαιρετική γαστρονομία του ανήκει στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων της UNESCO (UCNN). Γευθείτε χόρτα (γιαχνερά, στύφνο, ραδίκια), ντόπια πιάτα με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, σκιουφιχτά μακαρόνια, κουνέλι, κρέας αντικριστό, νεράτες πίτες με μέλι και ξεροτήγανα.
