Βρίσκεται ανάμεσα στη Σαμοθράκη, στη Θάσο, στον Άγιο Ευστράτιο και στην Ίμβρο. Το ηφαιστειογενές νησί με το σεληνιακό γεωλογικό πάρκο δημιουργήθηκε στο Βόρειο Αιγαίο από το σμίξιμο της λάβας με τη θάλασσα. Με αλυκές, αμμοθίνες, καλλιέργειες σιτηρών και αμπελιών, με αρβύθια, ΠΟΠ λευκό τυρί καλαθάκι και εξαιρετικό κρασί, το αιγαιοπελαγίτικο νησί κρύβει μέσα του κάτι διαχρονικά ελληνικό.
Κατά την Ιλιάδα αλλά και στην τραγωδία του Σοφοκλή, η Λήμνος είναι το νησί όπου οι Έλληνες άφησαν μόνο του τον Φιλοκτήτη, ο οποίος είχε δαγκωθεί από φίδι, γιατί ο δρόμος για την Τροία ήταν μακρύς. Είναι όμως και το νησί του Ηφαίστου και των μεταλλουργών γιων του, των Καβείρων, που τον βοηθούσαν στο εργαστήριό του και που λατρεύονταν επί αιώνες από τους Πελασγούς μέχρι τους Ρωμαίους σε ιερό κοντά στην αρχαία Ηφαιστία.
Πρωτεύουσα της Λήμνου είναι η Μύρινα, κόρη του βασιλιά της Ιωλκού, Κρηθέα, και σύζυγος του πρώτου μυθικού βασιλιά του νησιού, Θόαντα. Ιδρύθηκε τον 12ο ή 13ο αιώνα, μια εποχή όπου κυριαρχούσαν οι Μινύες, ίσως, τότε να οικοδομήθηκε και το πρώτο κάστρο. Το σημερινό κάστρο της Μύρινας χτίστηκε το 1186 από τον Ανδρόνικο Α΄ Κομνηνό και στην πορεία του χρόνου επισκευάστηκε από Ενετούς, Βυζαντινούς, Οθωμανούς. Καλύπτει μια έκταση 144 στρεμμάτων και μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα έδινε το όνομά του στην ίδια την πρωτεύουσα της Λήμνου. Περιηγηθείτε στο παλιό όμορφο οχυρό προτού συνεχίσετε στο παλιό λιμάνι της Μύρινας με τις αραγμένες βαρκούλες ή στον Ρωμέικο Γιαλό των παραθαλάσσιων αρχοντικών.
Η Ηφαιστία, χτισμένη στο βόρειο κομμάτι του νησιού, υπήρξε η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Λήμνου μετά τη Μύρινα και κατοικήθηκε αδιαλείπτως από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Εδώ βρέθηκαν ένα νεκροταφείο του 8ου-5ου αιώνα π.Χ., ένα ιερό που ταυτίστηκε με αυτό της Μεγάλης Θεάς Λήμνου, το οποίο καταστράφηκε τον 6ο αιώνα π.Χ., αλλά και τα κατάλοιπα του εκπληκτικού ελληνιστικού θεάτρου της Ηφαιστίας. Κάντε οπωσδήποτε μια επίσκεψη σε αυτόν τον αρχαιολογικό χώρο που συμπυκνώνει όλη την ομορφιά και την ουσία του νησιού.
Σε απόσταση ενός τετάρτου από την Ηφαιστία, στο ακρωτήριο Χλόη, βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος των Καβείρων, ένα από τα παλαιότερα και μακροβιότερα ιερά του Αιγαίου. Ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. και αποτέλεσε λατρευτικό πυρήνα των Καβείρων από την πρωτολημνιακή περίοδο μέχρι τους υστερορωμαϊκούς χρόνους. Εδώ βρέθηκαν ένας μεγάλων διαστάσεων ναός της ελληνιστικής περιόδου, ένα μικρότερο ρωμαϊκό ιερό, όπως και το αρχαϊκό ιερό των Πελασγών, οι οποίοι κυριάρχησαν στο νησί για πολλούς αιώνες. Κάτω από τον αρχαιολογικό χώρο βρίσκεται η υποθαλάσσια σπηλιά του Φιλοκτήτη, που σύμφωνα με τη μυθολογία εγκαταλείφθηκε από τους συμπολεμιστές του στον δρόμο προς την Τροία, γιατί τον είχε δαγκώσει φίδι και το τραύμα του δεν επουλωνόταν. Ο Φιλοκτήτης κατάφερε να επιβιώσει για δέκα ολόκληρα χρόνια προτού επιστρέψουν τελικά οι Έλληνες και τον πάρουν μαζί τους στην Τροία.
Το πιο ιδιαίτερο γεωφυσικό μνημείο της Λήμνου βρίσκεται στον βορρά και δεν είναι άλλο από το Γεωλογικό Πάρκο Φαρακλού, με τα εκπληκτικά φυσικά γλυπτά, που δημιουργήθηκε από την επαφή της λάβας με τη θάλασσα. Οι βραχώδεις σχηματισμοί που έχουν σχήμα σφαίρας ονομάζονται «φραγκοκέφαλα» και έχουν αμέτρητες αποχρώσεις του κίτρινου και του κόκκινου.
Στη βορειοανατολική Λήμνο, ανάμεσα στην Καλλιόπη και τον συνοικισμό του Αγίου Αλεξάνδρου, βρίσκεται η Αλυκή, μια λιμνοθάλασσα συνολικής έκτασης 6.300 στρεμμάτων, που ανήκει στο δίκτυο Natura 2000. Είναι ένας πραγματικός οικολογικός θησαυρός για την υδρολογία και την τοπική ορνιθοπανίδα, όπου διαχειμάζουν πολλά είδη αποδημητικών πουλιών και αμέτρητα ροζ φλαμίγκο. Το καλοκαίρι το νερό εξατμίζεται και η Αλυκή μετατρέπεται σε έναν μοναδικό αλατότοπο.
Οι αμμοθίνες, γνωστές και ως Παχιές Αμμουδιές ή «Σαχάρα της Λήμνου», βρίσκονται, επίσης, στο βόρειο κομμάτι του νησιού, 5 χλμ. από το χωριό Κατάλακκος, κοντά στην παραλία Γομάτι. Προστατευόμενη περιοχή με ιδιαίτερη χλωρίδα, λευκά κρινάκια της άμμου, αγριελιές, αγριαχλαδιές και πικροδάφνες, είναι ένα σημείο σπάνιας ομορφιάς. Επισκεφθείτε το νωρίς το πρωί ή το απόγευμα, για να δείτε τη μικρή Αφρική στην καρδιά του Αιγαίου.
Η Λήμνος είναι ένα μεγάλο νησί, με προσβάσιμες παραλίες σχεδόν σε όλο το μήκος της ακτογραμμής της. Για να γνωρίσετε τις πιο παρθένες, θα χρειαστείτε ένα ψηλό αυτοκίνητο με 4×4. Οι παραλίες της σε μεγάλο βαθμό είναι αμμουδερές, κοκκινωπές, χρυσοκίτρινες και λευκές. Βουτήξτε στο Γομάτι με την απέραντη αμμουδιά, το οποίο προτιμούν οι λάτρεις του σερφ όταν έχει βοριάδες, και φυσικά επισκεφθείτε τις Αμμοθίνες, σε κοντινή απόσταση. Πολύ καλή φήμη έχει η Νευτίνα με την ψιλή λευκή άμμο, που θεωρείται και καλός ψαρότοπος. Ο απομονωμένος Παρθενόμυτος, ο Κοκκινόβραχος και η παραλία Κέρος προσφέρουν ποικιλία και μια αφορμή να εξερευνήσετε διαφορετικές περιοχές του νησιού. Για γρήγορες βουτιές εντός της Μύρινας, υπάρχει, μεταξύ άλλων, ο Τούρκικος Γιαλός.
Μεταξύ οίνου και τύρου
Τα τελευταία χρόνια η γαστρονομία της Λήμνου είναι ένας από τους βασικούς μοχλούς τουριστικής ανάπτυξης που αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς. Δράσεις και φεστιβάλ, αναδεικνύουν τις πρώτες ύλες και την κουζίνα του τόπου και τον μόχθο των ανθρώπων του. Το Φεστιβάλ Γαστρονομίας & Οίνου Lemnos Philema, που ξεκίνησε το 2017, έχει παίξει σημαντικό ρόλο στα παραπάνω. Ανάμεσα στα λημνιακά προϊόντα που ξεχωρίζουν είναι το ΠΟΠ καλαθάκι Λήμνου, ένα λευκό τυρί από αιγοπρόβειο γάλα, όπως και το μελίχλωρο (κλασικό, πιπεράτο, καπνιστό) και το ημίσκληρο κασκαβάλι. Άφκος (φάβα), αρβύθια, ασπρομάτικο φασολάκι, μέλι Λήμνου, ταχίνι, ντόπιο αλεύρι είναι κάποια από τα προϊόντα που μπορείτε να πάρετε μαζί σας για δώρα σε γνωστούς και φίλους.
Όμως ξεχωριστή θέση στη λημνιακή γαστρονομία έχουν και τα κρασιά του Αγροτικού Συνεταιρισμού και άλλων οινοποιείων και κυρίως οι ποικιλίες Μοσχάτο Αλεξανδρείας και Λημνιό. Τα λευκά, ροζέ, κόκκινα, ξηρά, ημίξηρα, γλυκά κρασιά της Λήμνου όπως και οι ρετσίνες και το τσίπουρό της μαγεύουν. Μη χάσετε, επίσης, τον μερακλίδικο ελληνικό καφέ Παπαζιάν, μια γαστρονομική ιστορία της Λήμνου που κλείνει σχεδόν έναν αιώνα. Στο παντοπωλείο «Χύμα και Τσουβαλάτα» (limnos-shop.gr), στη Μύρινα, θα βρείτε ποικιλία ντόπιων προϊόντων.
Ιδιαίτερες εμπειρίες
• Το πιο κλασικό στέκι της Λήμνου, είναι ο Καραγκιόζης (τηλ. 22540-24055), στη Μύρινα. Εστιατόριο και καφέ-μπαρ, φιλοξενεί συναυλίες και έχει φανατικούς επισκέπτες που το επιστρέφουν κάθε καλοκαίρι.
• Στο Μουσείο Ναυτικής Παράδοσης & Σπογγαλιείας Νέας Κούταλης (τηλ. 22543-50024, 22543-50996) θα μάθετε την ιστορία της σπογγαλιείας έτσι όπως την έζησαν οι Κουταλιανοί, Μικρασιάτες από την Προποντίδα που μετά την Καταστροφή εγκαταστάθηκαν στη Λήμνο.
• Τα τελευταία χρόνια η Λήμνος διοργανώνει τον αγώνα παράκτιας κωπηλασίας «Η θάλασσα μας ενώνει» με συμμετοχές αθλητών από Θεσσαλονίκη, Ηγουμενίτσα, Αθήνα και φυσικά τον Ν.Ο. Λήμνου. Μπορείτε να μάθετε για τις δράσεις του Ναυτικού Ομίλου Λήμνου και, αν θέλετε, να ενισχύσετε το έργο του με μια δωρεά στο nol-limnos.gr.
