Μόλις δύο ώρες από την Αθήνα, οδικώς, και βρίσκεστε στην Αμφίκλεια. Φωλιασμένη στους βορειοανατολικούς πρόποδες του Παρνασσού σε υψόμετρο 400 μέτρων αποτελεί, αδιαμφισβήτητα, ιδανική εναλλακτική για απόδραση στο βουνό, αν δεν θέλετε να βιώσετε τα μαζικά πλήθη της Αράχωβας.
Τα τελευταία χρόνια, ο γραφικός οικισμός κερδίζει έδαφος στους λάτρεις των ορεινών προορισμών, καθώς απέχει περίπου 30 λεπτά από το χιονοδρομικό Παρνασσού (θέση Φτερόλακκα). Επιπλέον, βρίθει καλού και προσιτού φαγητού, φυσικού κάλλους, παραδοσιακών κτιρίων, και εξαιρετικών ξενώνων. Η αλήθεια είναι, ότι στην Αμφίκλεια ο ταξιδιώτης μπορεί να βρει τα πάντα. Ηρεμία και χαλάρωση, δραστηριότητες στη φύση, ζεστή φιλοξενία και αυθεντικές ρουμελιώτικες γεύσεις, που θα τον κάνουν να επιστρέφει ξανά και ξανά στον Παρνασσό.
Ο περίφημος κουραμπιές
Περιπλανώμενη συχνά στο αγαπημένο μου βουνό, ακούω γνωστούς και φίλους να πηγαινοέρχονται στην Αμφίκλεια για να απολαύσουν τοπικά γλυκά. «Στην Αμφίκλεια θα φας τον πιο νόστιμο κουραμπιέ και δεν θα χορταίνεις το εκμέκ κανταϊφι», είναι όσα μου μεταφέρονται συχνά από ντόπιους και επισκέπτες της περιοχής, οι οποίοι δεν υπάρχει περίπτωση να μην προσφέρουν ένα κουτί γλυκά «Γκενεράλης» σε αγαπημένους και φίλους, επιστρέφοντας.
Έτσι, λοιπόν, αποφάσισα αυτήν τη φορά να δοκιμάσω τα γλυκά εδέσματα του τόπου, και η προσμονή ήταν μεγάλη. Μπαίνοντας στο χωριό, συναντώ στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί στην κάτω πλατεία, στα αριστερά, το εργαστήριο Ζαχαροπλαστικής «Γκενεράλης». Οι μυρωδιές από το βούτυρο και την καψαλισμένη ζάχαρη αναστατώνουν τις αισθήσεις μου. Σκέφτομαι, ότι κανείς δεν μπορεί, εύκολα, να αντισταθεί στα γλυκά αυτά αρώματα.
Στο ζαχαροπλαστείο με υποδέχονται με χαμόγελα οι ιδιοκτήτες Σοφία και Δημήτρης, μαζί με την ευγενική ομάδα τους. Ο χώρος είναι πεντακάθαρος, φροντισμένος και γεμάτος παραδοσιακά και πιο σύγχρονα γλυκά. Με προσκαλούν να εξερευνήσω το εργαστήριο και να μου αφηγηθούν την ιστορία τους.
Ξεκινάμε δοκιμάζοντας μια μπουκιά από τον φημισμένο κουραμπιέ τους. Γεύομαι, ήδη από τη μυρωδιά, το φρέσκο βούτυρο. Το τραγανό μπισκότο λιώνει στο στόμα, αφήνοντας μια ραφινάτη και πλούσια γεύση από βούτυρο στο τελείωμα. Είναι, πράγματι, λαχταριστός, φρεσκότατος και σπιτικός. Μου ξυπνάει παιδικές μνήμες, όταν η γιαγιά στο χωριό μάς ετοίμαζε τραγανούς κουραμπιέδες με ολόκληρο αμύγδαλο. Θέλω να ανακαλύψω πώς δημιουργείται αυτό το περιζήτητο έδεσμα.
«Οι κουραμπιέδες μας γίνονται ανάρπαστοι όλο τον χρόνο. Από την πρώτη μπουκιά κάποιος θα καταλάβει ότι είναι φτιαγμένοι αποκλειστικά από αγνό βούτυρο γάλακτος της περιοχής. Αυτό κάνει τη διαφορά, και φυσικά το ψήσιμο, που παίζει, πάντα, ρόλο», λέει η Σοφία Γκενεράλη.
Μαθαίνω ότι ο κουραμπιές είναι ένα γλύκισμα, αρκετά διαδεδομένο στη Φθιώτιδα. Οι ντόπιοι το επιλέγουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και συνοδεύει, ιδιαίτερα, τις μέρες χαράς. Πέρα από την περίοδο των Χριστουγέννων, το προσφέρουν και σε βαπτίσεις, ενώ έχει εξελιχθεί σε σύμβολο φιλοξενίας και γλυκιάς προσφοράς.
Ο κουραμπιές πρωτοεμφανίστηκε στην Περσία τον 7ο αιώνα και την πατρότητά του διεκδικεί και ο Λίβανος. Είναι διαδεδομένος στην Ελλάδα, την Τουρκία και τις Βαλκανικές χώρες. Η λέξη κουραμπιές στην κυριολεξία σημαίνει μπισκότο (kurabiye, στα τούρκικα σημαίνει kuru = ξηρό, biye = μπισκότο). Ωστόσο, αυτό το όνομα καθιερώθηκε τον Μεσαίωνα από το λατινογενές bis-cuit, δηλαδή το ψημένο δυο φορές (μια τεχνική ψησίματος για να μη χαλάει το προϊόν και να διατηρείται περισσότερο).
Ο Δημήτρης Γκενεράλης διηγείται την ιστορία δημιουργίας του καλύτερου κουραμπιέ της Ρούμελης. Άλλωστε, στην Αμφίκλεια, όπως και σε όλη τη Ρούμελη, η παράδοση στην παρασκευή κουραμπιέ είναι μεγάλη. «Από την πρώτη στιγμή αναζητήσαμε από νοικοκυρές του χωριού μας συνταγές για αυθεντικούς παραδοσιακούς κουραμπιέδες. Δοκιμάσαμε ξανά και ξανά αμέτρητες συνταγές, και δώσαμε έμφαση στα αγνά υλικά, τις σωστές ποσότητες, τον τρόπο και τον χρόνο εκτέλεσης της κάθε συνταγής. Τελικά, καταφέραμε, με πολλή αγάπη και μεράκι, να φτιάχνουμε χειροποίητους κουραμπιέδες όπως παλιά, διατηρώντας και εξελίσσοντας την παράδοση».
Μου αρέσει που δοκιμάζω ένα παραδοσιακό γλυκό χωρίς συντηρητικά, χρωστικά και αρωματικές ύλες. Παρατηρώ τη διαδικασία παρασκευής, η οποία γίνεται με απόλυτη προσοχή, αλλά και κέφι. Το εργαστήριο μοσχοβολά φρέσκο βούτυρο και καβουρδισμένο αμύγδαλο. Τώρα καταλαβαίνω, γιατί οι ταξιδιώτες σταματούν σε αυτό το οικογενειακό εργαστήριο για να προμηθευτούν τους χειροποίητους κουραμπιέδες.
Τα υπόλοιπα τοπικά γλυκά
Η φήμη του μικρού αυτού ζαχαροπλαστείου δεν σταματάει, όμως, μόνο στον κουραμπιέ. Από στόμα σε στόμα ενημερώνομαι και για το διάσημο εκμέκ κανταΐφι, μια συνταγή που οι ιδιοκτήτες κληρονόμησαν από έναν ντόπιο ζαχαροπλάστη. «Στην Αμφίκλεια, πριν μερικά χρόνια, αναλάβαμε τη λειτουργία ενός εργαστηρίου με ιστορία 30 χρόνων. Φιλοδοξούμε –από το 2009- να δημιουργήσουμε τη δική του μικρή ιστορία, μέσα από έναν χώρο, όπου ο πελάτης θα προμηθεύεται γλυκά, σαν αυτά που θα έφτιαχνε ο ίδιος για τα παιδιά του, και που πάντα θα τον υποδέχονται πρόσωπα γνώριμα», αναφέρει ο Δημήτρης Γκενεράλης. Ο ίδιος μεγάλωσε στην Αμφίκλεια. Έπειτα από πολλά χρόνια σε εταιρείες αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής, αποφάσισε να μεταφέρει όλη την εμπειρία, τις γνώσεις και την αγάπη του σε εκλεκτά προϊόντα που θα φτιάχνονται και θα προσφέρονται στον τόπο του.
Ακούω με ενδιαφέρον την ιστορία, όσο απολαμβάνω το εκμέκ κανταΐφι. Είναι δροσερό και απλόχερα μελωμένο. Η πλούσια και ανάλαφρη κρέμα ισορροπεί με το κανταΐφι σβήνοντας απαλά τη γλυκάδα του σιροπιού. Ένα γνήσιο, παραδοσιακό, πολίτικο γλυκό σε μια από τις πιο καλές εκδοχές του.
Σκέφτομαι, ότι η ενεργή συμμετοχή των ντόπιων γυναικών έχει συμβάλει αρκετά στη διατήρηση και την εξέλιξη των τοπικών γλυκών, τα οποία έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές. Ο Δημήτρης Γκενεράλης σημειώνει πως «τα σημεία αναφοράς για το χωριό και την περιοχή -πέρα από τον εμβληματικό κουραμπιέ- είναι, επίσης, το αμυγδαλωτό, η καριόκα και το καρυδάτο».
Στο εργαστήριο μού ξετυλίγουν καρυδάτο. Ομολογώ, ότι δεν ήξερα το παραδοσιακό αυτό γλυκό. «Είναι νηστίσιμο και φτιάχνεται αποκλειστικά από φρυγανιά και καρύδι», λέει η Σοφία Γκενεράλη. Η σκούρα σοκολάτα κρύβει περίτεχνα τη γενναιόδωρα μελωμένη γέμιση. Το καρυδάτο είναι ένα καθημερινό γλυκό, που βρίσκεται, συχνά, στα ρουμελιώτικα σπίτια. Η διαφορά με την καριόκα είναι στο παντεσπάνι, και η καριόκα του Γκενεράλη είναι μια πραγματική έκρηξη σοκολάτας.
Δεν μπορώ να φύγω αν δεν δοκιμάσω το ρετρό και κλασικό αμυγδαλωτό. Τα αμυγδαλωτά ή μυγδαλάτα όπως τα λένε οι ντόπιοι, είναι ένα γλυκίσμα στενά συνδεδεμένο με την παράδοση της περιοχής. «Είναι ένα γλυκό που έφτιαχναν οι ντόπιες νοικοκυρές σε γάμους ,σε βαπτίσεις, στη γέννηση, σε θρησκευτικές και ονομαστικές γιορτές. Το αμυγδαλωτό προσφερόταν στους φίλους και τις φίλες, για δώρο σε μια επίσκεψη. Είναι γεμάτο αναμνήσεις», τονίζει ο Δημήτρης Γκενέραλης, επιβεβαιώνοντας ότι τα χειροποίητα μυγδαλάτα φτιάχνονται αποκλειστικά με ντόπιο αμύγδαλο και πικραμύγδαλο, ενώ η διαδικασία γίνεται με το χέρι.
Η γεύση του πικραμύγδαλου ισορροπεί με το ανθόνερο, που μοσχοβολά, και με κατακλύζει. Ταξιδεύω νοερά σε χωριάτικα σπίτια και παραδοσιακούς ξενώνες του χωριού, όπου γλυκές γιαγιάδες μου σερβίρουν ζεστό ρόφημα και αμυγδαλωτό. Η αίσθηση της νοσταλγίας και η θαλπωρή με γεμίζουν με γλυκά συναισθήματα.
Καφές στην πλατεία και σουβενίρ για την επιστροφή
Αν επιθυμείτε να γευτείτε τα γλυκά του ζαχαροπλαστείου με καλό καφέ, κρύα και ζεστά ροφήματα, το «αδελφάκι» του εργαστηρίου είναι το καφέ «Εμπορικόν». Το καλοκαίρι, μάλιστα, το χειροποίητο παγωτό –που βασίζεται σε γνήσια ιταλική συνταγή- γίνεται ανάρπαστο. Είτε κάτω από το φως του ήλιου και τον ίσκιο από τα πλατάνια στην πλατεία είτε στο φροντισμένο εσωτερικό του, θα απολαύσετε εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα, φιλοξενία και ένα ανέμελο πρωινό στο χωριό. Άλλωστε, το «Εμπορικόν» είναι το σημείο συνάντησης για καφεδάκι στην Αμφίκλεια είτε είστε περαστικοί για το χιονοδρομικό και τα γύρω χωριά είτε εκδρομείς και μόνιμοι κάτοικοι.
Γεμίζω τις αποσκευές μου με τα παραδοσιακά προϊόντα του τόπου (μέλι, τσάι του βουνού Παρνασσού και χειροποίητα ζυμαρικά), και φυσικά κουραμπιέδες Γκενεράλης. Συνειδητοποιώ, ότι οι γεύσεις και η ιστορία γύρω από τα παραδοσιακά γλυκά της Ρούμελης ζωντανεύουν τις αναμνήσεις μου, ζωηρεύοντας τη σύνδεσή μου με τον Παρνασσό, το βουνό των παιδικών μου χρόνων.
